همه چیز درباره دندان مصنوعی متحرک: مزایا، معایب و شیوه نگهداری و مراقبت
این مقاله به‌صورت تخصصی به موضوع دندان مصنوعی از نوع متحرک پرداخته و اطلاعات جامعی را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. از جمله مباحث پوشش داده شده در این مقاله میتوان به انواع دندان مصنوعی متحرک (کامل و پارسیل)، عوامل مؤثر در انتخاب نوع مناسب، مزایا و معایب هر یک، مواد تشکیل‌دهنده و مراحل ساخت اشاره کرد. همچنین، مقایسه‌ای بین دندان مصنوعی متحرک با ایمپلنت و بریج ارائه شده و به سؤالات متداول در این زمینه پاسخ داده شده است. در نهایت، روش‌های مراقبت از دندان مصنوعی متحرک و عوامل مؤثر بر هزینه ساخت آن نیز مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله برای افرادی که قصد جایگزینی دندان‌های ازدست‌رفته خود را با دندان مصنوعی متحرک دارند، بسیار مفید خواهد بود.
-
دندان مصنوعی متحرک و انواع آن
-
عوامل مؤثر در انتخاب نوع دندان مصنوعی متحرک
-
دندان مصنوعی متحرک مناسب چه کسانی است؟
-
بررسی مزایای و معایب دندان مصنوعی متحرک
-
جدول مقایسه دندان مصنوعی با ایمپلنت و بریج
-
مواد تشکیل‌دهنده و مراحل ساخت
-
روش‌های مراقبت از دندان مصنوعی
-
هزینه ساخت دندان مصنوعی متحرک
-
سؤالات متداول
-
منابع
دندان مصنوعی متحرک و انواع آن
پروتز متحرک یا دندان مصنوعی متحرک، جایگزینی مناسب و رایج برای دندان‌های ازدست‌رفته است. این پروتزها که روی لثه قرار می‌گیرند، نه‌تنها به بازیابی زیبایی لبخند کمک می‌کنند، بلکه عملکردهای مهم دهان اعم از جویدن، صحبت‌کردن و بلع را نیز بهبود می‌بخشند و موجب افزایش اعتمادبه‌نفس می‌شوند. پروتزهای متحرک به‌طورکلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
دندان مصنوعی کامل (دیجیتالی):
زمانی که فرد تمام دندان‌های یک فک (بالا یا پایین) را به دلایلی مانند پوسیدگی شدید، بیماری لثه، یا آسیب‌های دهانی ازدست‌داده باشد، دندان مصنوعی دیجیتال بهترین گزینه است. این نوع دندان مصنوعی جایگزین تمام دندان‌های ازدست‌رفته میشود، بااین‌حال، برای اینکه محکم روی لثه بماند، باید از چسب دندان مصنوعی استفاده شود.
دندان مصنوعی پارسیل (Partial Denture):
زمانی که فرد تعدادی از دندان‌های خود را در یک فک ازدست‌داده باشد، دندان مصنوعی پارسیل می‌تواند برای پر کردن فضای خالی و حفظ شکل طبیعی دهان استفاده شود. این پروتز به دندان‌های باقی‌مانده متصل شده و در انواع فلزی، اکریلیکی و فلکسی موجود است و انتخاب نوع مناسب آن به عوامل مختلفی مانند وضعیت دهان و شرایط دندان‌های بیمار بستگی دارد.
عوامل مؤثر در انتخاب نوع دندان مصنوعی متحرک
عوامل متعددی در انتخاب نوع مناسب پروتز متحرک دخیل هستند که هر یک می‌توانند بر موفقیت درمان تأثیرگذار باشند، در ادامه به بررسی دقیق‌تر این عوامل می‌پردازیم:
- تعداد دندان‌های ازدست‌رفته: وقتی تمام دندان‌های یک فک از بین برود، بهترین راه برای جایگزینی آن‌ها، استفاده از پروتز کامل است، اما اگر فقط چند دندان ازدست‌رفته باشد، پروتز پارسیل می‌تواند برای پر کردن جای خالی دندان‌ها مناسب باشد.
- وضعیت لثه و استخوان فک: لثه‌های سالم و بدون بیماری، پایه محکمی برای نگه‌داشتن پروتز فراهم می‌کنند. بیماری‌های لثه‌ای مانند ژنژیویت و پریودنتیت می‌توانند بر موفقیت درمان با پروتز تأثیر بگذارند. از طرف دیگر، تحلیل‌رفتن استخوان فک، به‌خصوص در ناحیه‌ای که دندان‌ها از دست رفته‌اند، می‌تواند بر ثبات و عملکرد پروتز تأثیرگذار باشد. در برخی موارد، پیوند استخوان قبل از قراردادن پروتز الزامی است.
- توجه به زیبایی: استفاده از مواد باکیفیت در روند ساخت پروتز موجب افزایش طول عمر و طبیعی شدن ظاهر دندان‌ها میشود. همچنین، تکنیک‌های پیشرفته ساخت پروتز، امکان طراحی پروتزهایی با رنگ، شکل و اندازه دقیق را فراهم می‌کند. پروتز باید به‌گونه‌ای طراحی شود که با ویژگی‌های صورت و لبخند بیمار هماهنگ باشد.
- سبک زندگی: افرادی که فعالیت‌های ورزشی سنگین انجام می‌دهند یا عادت به دندان‌قروچه دارند، ممکن است به پروتزی با استحکام بالا نیاز داشته باشند.
- توانایی مالی: هزینه پروتزهای مختلف متفاوت است و باید باتوجه‌به بودجه بیمار انتخاب شود.
دندان مصنوعی متحرک مناسب چه کسانی است؟
- ازدست‌دادن کامل دندان‌های یک فک: هنگامی که تمام دندان‌های یک فک به دلایلی مانند پوسیدگی شدید، بیماری لثه یا آسیب‌های دهانی ازدست‌رفته باشد، پروتز کامل بهترین گزینه است.
- ازدست‌دادن چندین دندان در یک فک: اگر چندین دندان متوالی یا غیرمتوالی در یک فک ازدست‌رفته باشد، پروتز پارسیل می‌تواند گزینه مناسبی باشد. پروتز پارسیل به دندان‌های باقی‌مانده متصل شده و فضای خالی ایجاد شده توسط دندان‌های ازدست‌رفته را پر می‌کند.
- به‌عنوان یک درمان موقت: در برخی موارد، قبل از انجام درمان‌های دائمی مانند ایمپلنت، ممکن است از پروتز متحرک به‌عنوان یک درمان موقت استفاده شود. این امر می‌تواند به بیمار کمک کند تا در طول درمان، ظاهر دهان خود را حفظ کند. همچنین، در مواردی که بیمار به دلایلی مانند بیماری یا شرایط پزشکی خاص، قادر به انجام درمان‌های دائمی نیست، پروتز متحرک می‌تواند یک گزینة مناسب طولانی‌مدت باشد.
بررسی مزایای و معایب دندان مصنوعی متحرک
استفاده از دندان مصنوعی متحرک مزایای متعددی دارد که آن را به انتخابی محبوب برای بسیاری از افراد تبدیل کرده است. در ادامه به بررسی برخی از مهم‌ترین مزایای این نوع پروتز می‌پردازیم:
- ایمپلنت دندان، جایگزینی دائمی دندان، نیازمند جراحی و صرف هزینه‌های بالا است. دندان مصنوعی متحرک، به‌عنوان یک روش بی‌نیاز از جراحی، هزینه کمتری داشته و برای افرادی که محدودیت بودجه دارند، گزینه مناسب‌تری است. از طرف دیگر بریج نیز به تراشیدن دندان‌های مجاور نیاز دارد و هزینه‌های آن نسبت به دندان مصنوعی متحرک بالاتر است.
- سرعت فرایند ساخت دندان مصنوعی متحرک، نسبت به روش‌های دیگر مانند ایمپلنت و بریج، بیشتر است. در بسیاری از موارد، میتوان در مدت‌زمان کوتاهی پروتز را آماده و به بیمار تحویل داد.
- در صورت ازدست‌دادن ناگهانی یک یا چند دندان، دندان مصنوعی متحرک می‌تواند به‌سرعت جایگزین دندان‌های ازدست‌رفته شود و از ایجاد مشکلات بیشتر در دهان جلوگیری کند.
- دندان مصنوعی متحرک را میتوان به‌راحتی از دهان خارج کرد و تمیز کرد.
- امکان طراحی دندان مصنوعی متحرک در اشکال و اندازه‌های مختلف وجود دارد ازاین‌رو میتوان آن را با نیاز و سلیقه بیمار مطابقت داد.
در کنار مزایای ذکر شده استفاده از این دندان محدودیت‌هایی به شرح زیر دارد:
- دندان مصنوعی متحرک ممکن است به‌اندازه ایمپلنت ثابت نباشد و هنگام غذاخوردن یا صحبت‌کردن جابه‌جا شود.
- دندان مصنوعی متحرک نیاز به مراقبت و تمیزکردن روزانه دارد تا از تجمع باکتری‌ها و بوی بددهان جلوگیری شود.
- در طولانی‌مدت، عدم وجود ریشه دندان در محل دندان‌های ازدست‌رفته می‌تواند باعث تحلیل‌رفتن استخوان فک شود و در نتیجه، نیاز به تنظیم مجدد پروتز باشد. از طرف دیگر استفاده از این دندان‌ها ممکن است در ابتدا باعث تغییر در حس چشایی و مزه شود.
- این احتمال وجود دارد که استفاده از دندان مصنوعی در طولانی‌مدت باعث تغییر در خطوط صورت گردد.
جدول مقایسه دندان مصنوعی با ایمپلنت و بریج
ویژگی | دندان مصنوعی متحرک | ایمپلنت | بریج |
|---|---|---|---|
هزینه | کمترین هزینه | بیشترین هزینه | هزینه متوسط |
سرعت ساخت و نصب | سریع‌ترین | طولانی‌ترین | متوسط |
نیاز به جراحی | خیر | بله | گاهی اوقات برای تکیه‌گاه‌ها |
پایداری | کمتر | بیشترین | متوسط |
مراقبت | نیاز به تمیزکردن روزانه | نیاز به مراقبت منظم | نیاز به مراقبت منظم |
تحلیل استخوان فک | امکان‌پذیر | کمترین احتمال | در صورت عدم جایگزینی ریشه |
ظاهر | طبیعی اما ممکن است کمی مصنوعی به نظر برسد | بسیار طبیعی و شبیه دندان‌های طبیعی | طبیعی به شرطی که دندان‌های مجاور سالم باشند |
احساس دهان | ممکن است احساس جسم خارجی ایجاد کند | احساس طبیعی مانند دندان‌های طبیعی | احساس طبیعی مانند دندان‌های طبیعی |
مواد تشکیل‌دهنده و مراحل ساخت
مواد مورداستفاده در ساخت دندان مصنوعی متحرک عبارت‌اند از:
- اکریلیک: پایه اصلی دندان مصنوعی متحرک از ماده‌ای به نام اکریلیک ساخته میشود. اکریلیک یک رزین مصنوعی است که به دلیل انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر شکستگی و قابلیت رنگ‌آمیزی به رنگ لثه، انتخابی مناسب برای ساخت پایه پروتز است.
- رزین: برای ساخت دندان‌های مصنوعی از رزینی استفاده میشود که از نظر رنگ، شکل و بافت شباهت زیادی به دندان‌های طبیعی دارد. این رزین‌ها به‌گونه‌ای فرموله شده‌اند که بتوانند نور را مشابه دندان‌های طبیعی بازتاب دهند و ظاهری طبیعی به پروتز ببخشند.
- فلز: در برخی از انواع دندان مصنوعی متحرک، از فلز برای تقویت پایه پروتز و ساخت گیره‌های نگهدارنده استفاده میشود. فلزاتی مانند کروم – کبالت به دلیل استحکام و مقاومت در برابر خوردگی، انتخاب مناسبی برای این منظور هستند.
مراحل ساخت دندان مصنوعی متحرک نیز به شرح زیر است:
- قالب‌گیری: در اولین مرحله، دندانپزشک از دندان‌ها و لثه‌های بیمار قالب‌گیری می‌کند. این قالب به‌عنوان یک الگو برای ساخت دندان مصنوعی در آزمایشگاه استفاده میشود. برای این کار، مواد نرم و قابل انعطافی مورداستفاده قرار می‌گیرد که به‌راحتی از دهان بیمار خارج میشود و بدون تغییر شکل، جزئیات لثه و دندان‌های باقی‌مانده را ثبت می‌کند.
- ساخت دندان مصنوعی: قالب گرفته شده به آزمایشگاه دندانپزشکی ارسال میشود و تکنسین دندانپزشک با استفاده از این قالب و مواد اولیه، دندان مصنوعی را می‌سازد. در این مرحله، دندان‌های مصنوعی بر روی پایه اکریلیکی قرار می‌گیرد و باتوجه‌به قالب، شکل و اندازه آن‌ها تنظیم میشود.
- نصب دندان مصنوعی: پس از ساخت دندان مصنوعی، دندانپزشک آن را در دهان بیمار قرار می‌دهد و تنظیمات نهایی اعم از تطابق پروتز با لثه، راحتی بیمار هنگام صحبت‌کردن و جویدن و همچنین زیبایی پروتز را مورد بررسی قرار می‌دهد. در صورت نیاز، دندانپزشک ممکن است تغییراتی جزئی در پروتز ایجاد کند تا بهترین نتیجه حاصل شود.
روش‌های مراقبت از دندان مصنوعی
برای حفظ طول عمر و عملکرد مناسب دندان مصنوعی متحرک، رعایت برخی نکات مراقبتی ضروری است. در ادامه به مهم‌ترین روش‌های مراقبت از دندان مصنوعی متحرک اشاره میشود:
- روزانه دندان مصنوعی را با مسواک نرم و خمیردندان مخصوص به‌آرامی مسواک بزنید؛ زیرا این کار به حذف باکتری‌ها و لکه‌ها کمک می‌کند. پس از مسواک‌زدن، دندان مصنوعی را با آب ولرم بشویید تا بقایای خمیردندان از روی آن پاک شود.
- می‌توانید از محلول‌های تمیزکننده مخصوص دندان مصنوعی که در داروخانه‌ها موجود است، استفاده کنید. این محلول‌ها به ضدعفونی‌کردن پروتز و ازبین‌بردن باکتری‌ها کمک می‌کنند.
- پس از خارج‌کردن دندان مصنوعی، لثه و زبان خود را با مسواک نرم و خمیردندان تمیز کنید.
- شب‌ها پروتز متحرک را از دهان خارج کرده و در محلول تمیزکننده یا آب قرار دهید تا بافت‌های نرم دهان فرصت ترمیم یابند.
- لازم است برای بررسی وضعیت لثه و دندان‌های باقی‌مانده و همچنین تنظیم مجدد پروتز در صورت نیاز، به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.
- از قراردادن پروتز متحرک در معرض حرارت زیاد خودداری نمایید، زیرا ممکن است باعث تغییر ابعاد و شکل پروتز گردد.
- در صورت نیاز، از چسب دندان مصنوعی باکیفیت استفاده کنید، اما توجه داشته باشید که استفاده بیش از حد از چسب می‌تواند به لثه‌ها آسیب برساند.
- از مصرف مواد غذایی چسبنده و سفت مانند آدامس، آب‌نبات و برخی میوه‌ها و آجیل‌ها که می‌توانند باعث تغییر شکل یا شکستگی پروتز شوند، خودداری نمایید.
هزینه ساخت دندان مصنوعی متحرک
هزینه ساخت دندان مصنوعی متحرک به عوامل مختلفی بستگی دارد. در زیر به بررسی دقیق‌تر این عوامل می‌پردازیم:
- مواد مختلفی برای ساخت دندان مصنوعی متحرک استفاده میشود که هر کدام قیمت متفاوتی دارند. برای مثال، اکریلیک یک ماده رایج و مقرون‌به‌صرفه است، درحالی‌که رزین‌ها و فلزات می‌توانند هزینه را افزایش دهند.
- هرچه تعداد دندان‌های ازدست‌رفته بیشتر باشد، مساحت پروتز بزرگ‌تر شده و در نتیجه، مواد بیشتری برای ساخت آن موردنیاز خواهد بود.
- پروتزهای ساده‌تر معمولاً هزینه کمتری دارند، اما پروتزهایی که برای جایگزینی تمام دندان‌های یک فک یا برای ترمیم نواحی پیچیده دهان طراحی شده‌اند، به دلیل پیچیدگی روند ساخت، دارای هزینه بالاتری هستند.
- تجربه، تخصص و موقعیت جغرافیایی مطب دندانپزشک بر دستمزد وی تأثیر می‌گذارد.
- کلینیک‌هایی که از تجهیزات پیشرفته و مواد باکیفیت استفاده می‌نمایند، معمولاً هزینه بیشتری دریافت می‌کنند.
آیا میتوان با دندان مصنوعی متحرک غذاهای سفت خورد؟درد دندان مصنوعی متحرک معمولاً به دلیل عدم تناسب، تحریک لثه، عفونت، تجمع پلاک، تغییرات لثه، شکستگی دندان مصنوعی یا مشکلات مفصل فک ایجاد میشود.
آیا میتوان با دندان مصنوعی متحرک غذاهای سفت خورد؟درد دندان مصنوعی متحرک معمولاً به دلیل عدم تناسب، تحریک لثه، عفونت، تجمع پلاک، تغییرات لثه، شکستگی دندان مصنوعی یا مشکلات مفصل فک ایجاد میشود.
عمر دندان مصنوعی متحرک به نحوه مراقبت از آن بستگی دارد و بدون شک با مراقبت مناسب، میتوان سالها از آن استفاده کرد.
در ابتدا ممکن است جویدن غذاهای سفت دشوار باشد، اما باگذشت زمان به آن عادت خواهید کرد.
مقالات سایت
هرآنچه سؤال یا مُشکلی در ارتباط با این مقاله دارید از طریق دیدگاه در میان بُگذارید، دیدگاه شما بدون پاسخ نخواهد ماند.
زینب رحیم زاده
تکنسین پروتزهای دندانیعاشق آلبالو یخ زده با نمک، کار و خانواده: بیش از ۱۵ ساله در زمینه ساخت پروتزهای دندانی به‌ویژه ایمپلنت و زیبایی فعالیت می‌کنم. تلاش می‌کنیم تا وب‌سایت های دنت محیط مفید و اثربخشی برای دندان‌پزشکان و دندان‌سازان کشورم باشد.
- اگر به‌دنبال همکاری با لابراتوار حرفه‌ای هستید، همین الان تماس بگیرید
- تیم تولید محتوا
- 1403-10-23
- 134 بازدید